ThS. Hồ Ngọc Khải Tổng Chủ Biên Bộ sách giáo khoa Âm nhạc (Chân trời sáng tạo)

Nếu bắt đầu một công việc bằng sự nghiêm túc, có chiến lược, có sự đồng lòng giữa các cá nhân trong một tập thể và sự ủng hộ của nhà đầu tư chắc chắn sẽ thành công. Điều này đã được tôi chiêm nghiệm sâu sắc khi tham gia vào dự án biên soạn sách giáo khoa (SGK) của Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam (NXBGDVN).

Bắt đầu từ năm 2018, chúng tôi khởi động một dự án đòi hỏi chất lượng cao về tính khoa học và tính phổ biến, đó là biên soạn bộ sách giáo khoa Âm nhạc cho NXBGDVN nhằm tham gia vào tiến trình đổi mới giáo dục quốc gia theo Chương trình giáo dục phổ thông 2018. Khi ấy, chúng tôi – những tác giả Âm nhạc thuộc bộ sách “Chân trời sáng tạo” đã thực sự băn khoăn và lo lắng. Băn khoăn vì khối lượng công việc quá lớn, liệu mình có đủ sức để đảm đương nổi hay không; lo lắng vì liệu tập thể tác giả có đoàn kết, chia sẻ để vượt qua những khó khăn, căng thẳng để hoàn thành nhiệm vụ và đáp ứng tiến độ của lộ trình biên soạn hay không; lo lắng vì phải đối diện với những ý kiến phản biện chuyên môn đến từ Hội đồng quốc gia thẩm định (HĐQGTĐ), các giảng viên, giáo viên (GV) và cộng đồng xã hội; rồi đến việc chất lượng sách đã đáp ứng được những yêu cầu đổi mới của Chương trình giáo dục quốc gia và điều kiện phương pháp, kĩ thuật dạy học tiên tiến ngày nay để đem lại những sản phẩm hữu dụng và phù hợp cho tập thể thầy, cô giáo và các em học sinh hay chưa;…

Bảy năm trôi qua, từ những ngày đầu khởi động của dự án, hiện tại bộ sách giáo khoa Âm nhạc thuộc bộ sách “Chân trời sáng tạo” từ lớp 1 đến lớp 12 đã được Bộ GD&ĐT thẩm định, phê duyệt và đưa vào sử dụng trong các nhà trường trên cả nước. Đội ngũ tác giả chúng tôi cảm thấy nhẹ lòng vì những nỗi băn khoăn, lo lắng ngày trước đã được thay bằng những thành tựu cùng với sự tự hào về quá trình làm việc nghiêm túc, tận tuỵ, đầy trách nhiệm của mỗi thành viên. Sau những ngày sôi động, làm việc thâu đêm, hiếm hoi những giấc ngủ đủ đầy, lao tâm, lao lực,… chúng tôi đã có những ngày thảnh thơi để nhìn lại một chặng đường cùng đồng đội “thai nghén”, “vượt cạn” cho bộ sách được ra đời đầy đủ, trọn vẹn. Bên cạnh những niềm vui, sự tự hào về thành quả đã đạt được, tận sâu thẳm trong lòng chúng tôi còn tồn tại mãi chính là sự tri ân. Tri ân đối với phía đơn vị đầu tư, những người phụ trách chuyên môn, các nhà khoa học, các anh em, đồng chí, gia đình, những người sử dụng sách và với cả bản thân mình để thấy được những giá trị thật mà mình nhận ra sau khi hoàn thành một công trình khoa học có tầm vóc quốc gia. Nhân dịp kỉ niệm 45 năm ngày thành lập Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam tại Thành phố Hồ Chí Minh, thay mặt đội ngũ tác giả Âm nhạc – bộ sách “Chân trời sáng tạo”, tôi xin bày tỏ sự tri ân đó bằng tấm lòng biết ơn sâu sắc.

Đầu tiên, xin gửi lời cảm ơn đến Quý lãnh đạo NXBGDVN, NXBGDVN tại Thành phố Hồ Chí Minh đã luôn tin tưởng và đồng hành cùng nhóm tác giả trong suốt khoảng thời gian biên soạn bộ sách cùng các anh, chị, em thuộc các công ty thành viên của NXBGDVN. Trong quá trình biên soạn SGK, chúng tôi luôn nhận được sự hỗ trợ hết mình từ phía nhà xuất bản, từ việc tổ chức biên soạn, thực nghiệm, thẩm định, giới thiệu, đánh giá, tập huấn sử dụng sách,… cho đến môi trường làm việc tốt, hiện đại và sự chăm sóc tận tình.

Chúng tôi muốn tri ân đến Phó Tổng biên tập phụ trách môn Âm nhạc. Có đôi lúc, một số chính sách, chiến lược của nhà xuất bản (nhằm nâng tính hiệu quả của công tác biên soạn và phát hành) cùng với ý kiến của nhóm tác giả chúng tôi chưa tìm được tiếng nói chung, nhưng bằng sự trao đổi thiện chí, tinh thần trách nhiệm và sự chia sẻ đã đưa ra được sự thống nhất với những giải pháp hợp lí cho cả hai bên để tiếp tục đồng hành và phát triển tốt đẹp.

Trong quá trình biên soạn SGK, khó khăn nhất là giai đoạn tổ chức và biên soạn, chỉnh sửa bản thảo để đáp ứng yêu cầu của HĐQGTĐ, chúng tôi xin tri ân đơn vị tổ chức bản thảo – Công ty cổ phần Dịch vụ Xuất bản Giáo dục Gia Định. Đây có lẽ là người bạn đồng hành tuyệt vời nhất với anh em tác giả trong những năm tham gia biên soạn SGK. Trong đó, chúng tôi xin chân thành cảm ơn Ban Giám đốc, đặc biệt là chị Trần Thị Kim Nhung – Giám đốc công ty, không chỉ là người đứng đầu mà còn là người bạn đồng hành đáng tin cậy của chúng tôi. Những chia sẻ chân thành của chị về trách nhiệm và quyền hạn trong công việc đã giúp chúng tôi cảm thấy được thấu hiểu và đồng cảm; cảm ơn chị đã đồng hành cùng chúng tôi trong suốt quá trình làm việc, từ những chuyến đi công tác vất vả đến những lúc cần động viên, khích lệ. Kế tiếp, xin tri ân các Ban Mầm Non – Tiểu học, Ban Khoa học Xã hội, Ban Kĩ – Mĩ thuật với những lãnh đạo sâu sát, khéo léo và thật tế nhị trong chỉ đạo, xử lí công việc đến nhóm tác giả. Đặc biệt, xin tri ân các bạn biên tập viên nội dung, những hoạ sĩ, những nhân viên thiết kế sách thầm lặng đã chịu thương, chịu khó, kiên trì và thường xuyên túc trực trong công việc hằng ngày, làm việc không kể ngày đêm để có những trang bản thảo khoa học, bảo đảm chất lượng về nội dung, về khoa học và thẩm mĩ. Thực sự xót xa khi nghe tin trong những ngày sửa sách có những anh, chị, em biên tập viên đã ngất xỉu trên bàn làm việc vì cố gắng điều chỉnh bản thảo,… Chúng tôi không thể diễn tả hết được bằng ngôn từ để có thể nói hết lòng tri ân đến quý vị.

Sau khi được HĐQGTĐ phê duyệt là đến bước giới thiệu, tập huấn SGK. Đến đây, các công ty phát hành sách trực thuộc NXBGDVN đã hết lòng hỗ trợ để chúng tôi có thể giới thiệu thành quả của mình cho các GV, nhà trường biết đến, rồi tập huấn hướng dẫn sử dụng sách cho GV. Chúng tôi xin bày tỏ lòng biết ơn của tập thể tác giả đến quý anh, chị, em của Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển Giáo dục Phương Nam, Công ty cổ phần Sách và Thiết bị Giáo dục Miền Nam cùng những đơn vị phát hành khác về những chuyến xe đi sớm về muộn, ngược xuôi từ tỉnh này sang tỉnh khác; sự chăm sóc cho anh, em tác giả từ những bữa cơm đến căn phòng nghỉ trong những chuyến tập huấn xa. Chúng tôi luôn nhận được sự cư xử thật nồng ấm và xin ghi nhận những nỗ lực của lãnh đạo, nhân viên các công ty đã kết nối với các địa phương tuyên truyền, mang sách đến mọi ngôi trường, thầy, cô giáo và các em học sinh. Thật sự không thể kể hết những cố gắng và sự hi sinh thầm lặng của mỗi người.

Hai là, sự tri ân xin gửi đến các nhà khoa học, các tác giả cùng biên soạn SGK các môn học khác cùng bộ sách “Chân trời sáng tạo”. Bản thân tôi cảm thấy rất tự hào vì được cùng làm việc với những nhà khoa học uy tín là quý thầy, cô Tổng chủ biên, Chủ biên, Tác giả các môn học khác của bộ sách. Trong những lần gặp gỡ, những cuộc họp, những chuyến cùng đi công tác, tôi luôn học hỏi nhiều từ thầy, cô, nhận được những lời động viên khi khó khăn, những giải pháp khoa học để tháo gỡ những bất cập mà bộ sách của mình vướng phải, cũng như những kinh nghiệm quý báu trong công việc biên soạn sách. Có lẽ được làm việc cùng thầy, cô là một niềm vinh dự của cá nhân tôi và cho đồng đội để có những tích luỹ khoa học cho công việc sắp tới.

Ba là, sự tri ân lớn lao này xin bày tỏ đến nhóm tác giả môn Âm nhạc vì sự đồng cam, cộng khổ, yêu thương, chia sẻ trách nhiệm suốt những năm tháng qua. Nhìn từ tính hệ thống, thì bộ SGK của chúng ta đã được duy trì và phát triển xuyên suốt 12 lớp ở 3 cấp Tiểu học, Trung học cơ sở và Trung học phổ thông bởi cùng một người dẫn dắt chịu trách nhiệm tổ chức bản thảo. Có lẽ, điều trân trọng nhất mà chúng ta nhận được ở đây là sự thấu hiểu, mỗi người nhận thức được trách nhiệm và phần công việc được giao để hoàn thành đúng kế hoạch và đảm bảo chất lượng; là lúc mà mình nhận phần việc của tác giả khác khi họ ốm đau, bận việc gia đình hay là lúc cùng đương đầu với những khó khăn, tìm kiếm giải pháp khoa học. Sự đồng lòng và ý thức thực hiện trách nhiệm của từng Tổng Chủ biên, Chủ biên và Tác giả trong mọi hoàn cảnh đã dẫn chúng ta đi đến đích. Đặc điểm riêng của nhóm chúng ta là các tác giả không ở cùng một địa phương mà đến từ những vùng miền khác nhau, từ Hà Nội, Khánh Hoà, Bình Phước đến Thành phố Hồ Chí Minh nên hiếm khi được ngồi làm việc với nhau trực tiếp mà hầu hết là trực tuyến cùng nhau suốt những ngày cộng tác biên soạn sách. Vậy mà, khoảng cách địa lí đã không hạn chế được ý chí chúng ta khi sự quyết tâm luôn được mọi thành viên đặt lên hàng đầu. Thành quả này là của từng tác giả để tạo nên hoa trái tốt đẹp, cùng đóng góp cho sự đổi mới giáo dục âm nhạc của đất nước. Xin thật trân trọng!

Bốn là, sự tri ân của nhóm tác giả xin gửi đến lãnh đạo các Sở, Phòng giáo dục, các thầy, cô hiệu trưởng và giáo viên ở các trường Tiểu học, Trung học cơ sở và Trung học phổ thông ở các tỉnh, thành phố như: Thành phố Hồ Chí Minh, Bến Tre, Đồng Nai, Hưng Yên, Thừa Thiên Huế, Quảng Trị, Gia Lai,… đã hỗ trợ chúng tôi trong việc thực nghiệm sư phạm suốt những năm làm sách để kiểm chứng tính khoa học và tính thực tiễn, đảm bảo các điều kiện chuyên môn để sách có độ tin cậy. Chúng tôi cũng xin cảm ơn các quý thầy, cô, các em học sinh ở nhiều địa phương đã góp ý và lựa chọn SGK Âm nhạc – bộ sách “Chân trời sáng tạo” để giảng dạy, học tập. Chúng tôi luôn trân trọng những đóng góp và chia sẻ từ những thầy, cô tâm huyết với nghề đã trao đổi và bàn luận về nội dung, thiết kế của sách; về phương pháp, kĩ thuật dạy học để học sinh có những bài học hay, hứng thú phát triển qua các hoạt động dạy học từ SGK của chúng tôi. Tình yêu nghề, sự sáng tạo và tận tuỵ của các thầy, cô giáo đã thổi những hơi thở sống động vào sách, biến những nội dung trong sách thành những bài học hứng thú cho học sinh và thật sự có giá trị về khoa học sư phạm.

Cuối cùng, sự tri ân xin gửi đến gia đình từng tác giả. Có thể thấy, công việc biên soạn SGK rất phức tạp, đòi hỏi sự tập trung cao độ và đôi khi phụ thuộc vào yêu cầu cấp bách về thời gian nên có những đêm các tác giả phải thức trắng, những cuộc họp gấp vào nửa đêm, những đêm phải xa gia đình để hoàn thành nhiệm vụ. Chính sự hi sinh thầm lặng của các thành viên gia đình đã tạo điều kiện thuận lợi nhất giúp cho chúng tôi toàn tâm, toàn ý với công việc. Nếu không có sự san sẻ, động viên của họ thì chúng tôi khó hoàn thành được sứ mệnh của mình.

Tóm lại, những năm tháng làm SGK của nhóm tác giả chúng tôi thật sự có ý nghĩa và mang lại những giá trị cao cả về khoa học cũng như tính nhân văn đến mọi người. Trong một hệ thống tổ chức công việc chặt chẽ về quản lí, điều hành, phân công, thực hiện, thiết kế, giám sát, đánh giá,… để biên soạn được những quyển SGK mới bảo đảm thực hiện được các tôn chỉ cũng như tiêu chuẩn Khoa học, Cơ bản, Thiết thực và Hiện đại của nhà xuất bản; bản thân tôi và các tác giả phải đặt tinh thần trách nhiệm, sự tự giác lên trên hết; phải biết đặt sự liên kết tập thể lên trên mỗi cá nhân; phải biết lắng nghe từ nhiều phía hơn là đề cao ý tưởng riêng; phải biết bao dung và chia sẻ;… Sự tri ân không phải đến với mỗi anh, em chúng tôi lúc này, khi bộ SGK Âm nhạc – bộ sách “Chân trời sáng tạo” đã hoàn thành, mà đã đến từ ban đầu khi kết nối, khởi đầu công việc và xuyên suốt trong những ngày tháng sát cánh bên nhau trong quá trình biên soạn.

Xin gửi lời tri ân sâu sắc đến tất cả. Kính chúc mọi người thật nhiều sức khoẻ và đạt được nhiều thành công hơn nữa, mang lại nhiều giá trị hơn nữa trên chặng đường sắp tới.